Detoks, czyli oczyszczanie organizmu z toksyn

Detoks, czyli oczyszczanie organizmu to temat, który w ostatnim czasie zyskał niezwykłą popularność. Internauci codziennie przeglądają liczne strony, poszukując odpowiedzi na pytanie o to, jak najskuteczniej dokonać detoksykacji. Lista propozycji jest niemal nieskończenie długa i uwzględnia często radykalne rozwiązania, takie jak długotrwałe głodówki, jednostronne diety, cudowne kuracje. Stosując się do takich zaleceń, należy zachować szczególną ostrożność, gdyż mogą one stanowić zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia człowieka [1]. Jak zatem racjonalnie podejść do tego tematu?

Jaka dieta na oczyszczenie organizmu?

Nie od dzisiaj wiadomo, że jedząc chipsy, słodycze, fast food i pijąc słodkie napoje, organizmu nie oczyścimy! Inną istotną kwestią jest ograniczenie lub całkowite zrezygnowanie z używek. Papierosy i alkohol znacznie obciążają wątrobę i „zmuszają” ją do cięższej pracy. Dlatego też postaraj się z nich zrezygnować lub znacznie ograniczyć ich ilość, aby jak najmniej szkodzić swojemu organizmowi.

Oczyszczanie organizmu warto zatem rozpocząć od odpowiedniego menu. Zmiana sposobu odżywiania i przejście na lżejszą i niskotłuszczową dietę, zdecydowanie odciąży wątrobę i umożliwi jej szybsze oczyszczane organizmu. Dieta, której celem jest oczyszczenie organizmu z toksyn, powinna bazować na owocach oraz warzywach. Zawierają one w swoim składzie substancje, które uczestniczą w procesie detoksykacji. Pamiętaj, aby Twoja dieta była dobrze zbilansowana i lekkostrawna, a posiłki spożywane regularnie.

Warzywa i owoce jako baza diety oczyszczającej

Podstawowym składnikiem warzyw oraz owoców jest woda. Jej odpowiednia podaż umożliwia wypłukiwanie toksyn z organizmu. Wysokie spożycie płynów wzmaga procesy filtracyjne w nerkach, w wyniku których następuje oczyszczanie krwi z resztek pokarmowych – także związków toksycznych. Niemal wszystkim zainteresowanym dietami detoksykacyjnymi znana jest kuracja wodą z cytryną. Wypijanie na czczo, każdego poranka, szklanki wody z sokiem z cytryny ma wypłukiwać wewnątrzustrojowe toksyny. Obserwuje się korzystny wpływ tej metody na utratę masy ciała oraz poprawę funkcjonowania organizmu [5].

Warzywa i owoce obfitują też w błonnik pokarmowy, który stanowi niezastąpiony składnik diety oczyszczającej. Wykazuje on szerokie działanie prozdrowotne – w obrębie układu zarówno sercowo-naczyniowego, jak i pokarmowego. Udowodniono jego regulacyjny wpływ na poziom cholesterolu we krwi – szczególnie frakcji beta-glukanów, obecnych w owsie oraz jęczmieniu. Błonnik wykazuje także działanie hipoglikemizujące [3, 6, 7].

Znaczenie błonnika w diecie oczyszczającej

Szczególną uwagę w zakresie detoksykacji organizmu należy zwrócić na działanie błonnika w obrębie układu pokarmowego. Nie bez powodu mówi się, że „zdrowie zaczyna się od jelit” oraz określa się je mianem „drugiego mózgu”. Ich prawidłowe funkcjonowanie jest podstawą utrzymania zdrowia i dobrego samopoczucia.

Rozróżnia się dwie frakcje błonnika: rozpuszczalną oraz nierozpuszczalną. Wykazują one odmienne właściwości, jednak mają synergistyczne działanie. Więcej o błonniku przeczytasz w artykule: Błonnik pokarmowy – co to jest, źródła w produktach, właściwości

Antyoksydanty i ich znaczenie w detoksie organizmu

Kolejną grupą związków obecnych w produktach roślinnych są antyoksydanty. Posiadają one zdolność wiązania wolnych rodników, które uszkadzają błony komórkowe. Zachwianie równowagi pomiędzy stężeniem rodników a wydolnością mechanizmów je neutralizujących niesie ze sobą ryzyko niszczenia ważnych struktur komórkowych i upośledzenia ich działania. Wzrost stężenia aktywnych form tlenu spowodowany może być m.in. obecnością związków toksycznych.

Istotnym zagadnieniem związanym ze skutecznym oczyszczaniem organizmu jest zatem dostarczenie odpowiedniej ilości przeciwutleniaczy. Należą do nich witaminy A, E oraz C. Pochodne witaminy A, takie jak beta-karoten, obecne są w roślinach charakteryzujących się intensywnym żółtym, czerwonym, fioletowym i zielonym kolorem. Dzięki wysokiej odporności na procesy obróbki surowców występują one nawet w owocach suszonych, np. morelach, żurawinie czy miechunce. Znaleźć je można w musli OneDayMore. Bogactwem witaminy E cechują się produkty zbożowe, orzechy oraz nasiona. Stanowią one bazę produktów pełnoziarnistych, pieczywa oraz musli. Stężenie witaminy C w produktach spożywczych łatwo ulega obniżeniu – m.in. na skutek procesów obróbki żywności, jej oczyszczania i ogrzewania. Metodą suszenia surowców, która ogranicza jej ubytek, jest liofilizacja, której zastosowanie dopiero się rozpowszechnia. Dzięki niej owoce suszone stanowić mogą istotne źródło witamin w diecie [11].

Fitozwiązki

Szeroką grupą związków o potencjale antyoksydacyjnym są fitozwiązki. Szczególną uwagę skupia się na polifenolach. Stanowią one obszerną kategorię, uwzględniającą liczne klasy – do których przynależność uwarunkowana jest budową związków. Wyróżnia się tu kwasy fenolowe, lignany, stilbeny oraz flawonoidy. Znaleźć je można w zbożach, orzechach, nasionach, grzybach, warzywach, owocach, kawie, herbacie, kakao. Przypisuje się im działanie przeciwutleniające, przeciwnowotworowe, przeciwmiażdżycowe, antyagregacyjne oraz detoksykacyjne.

Ich potencjał antyoksydacyjny polega także na zwiększaniu wydajności endogennych systemów przeciwutleniających. Wykazują one zdolność do indukowania systemów detoksykacyjnych, poprzez zwiększanie aktywności enzymów biorących udział w metabolizmie ksenobiotyków (związków o potencjale toksycznym). Są zatem kluczowe w procesie detoksykacji organizmu. Flawonoidy, lignany oraz stilbeny (szczególnie znany resweratrol) są jednocześnie fitoestrogenami, czyli związkami roślinnymi wykazującymi działanie podobne do estrogenów – żeńskich hormonów płciowych. Mogą one regulować gospodarkę hormonalną oraz kostną, zmniejszając ryzyko wystąpienia osteoporozy. Pozytywnie wpływają też na przebieg menopauzy, łagodząc jej objawy. Zaobserwowano również, że mieszkanki krajów azjatyckich, w których spożycie żywności bogatej w fitoestrogeny jest wysokie, charakteryzuje niższa zapadalność na nowotwory piersi [3, 5, 10, 13, 14, 15, 16].

Naturalne preparaty i zioła na detoks

Dodatkowo, warto sięgnąć po herbaty ziołowe, np. pokrzywa, czystek, rumianek czy melisa, która pomoże Ci wyciszyć się po całym dniu. Możesz także sięgnąć po soki owocowo-warzywne, które dostarczą Ci witamin oraz błonnika. Pamiętaj jednak, aby nie miały one dodatku cukru, lecz posiadały prosty, naturalny skład. Warto także samodzielnie przygotować koktajle oczyszczające. Wykorzystaj do ich przygotowania owoce i warzywa takie jak: szpinak, pietruszka, jabłka, cytryna, buraki, marchewki, awokado, grapefruity, ananasy lub pomarańcze. Takie domowe koktajle pobudzą Twój organizm do usuwania szkodliwych substancji oraz dostarczą Ci niezbędnych witamin i składników mineralnych.

Nie ma detoksu bez… ruchu

Oczyszczanie organizmu warto połączyć z aktywnością fizyczną. Powinna ona być dopasowana do Twojej kondycji, a przede wszystkim regularna. Dzięki ćwiczeniom wypocisz z organizmu toksyny, a ruch pobudzi Twój metabolizm i usprawni pracę narządów wewnętrznych.

Warto jednak pamiętać, aby we właściwy sposób połączyć ze sobą aktywność fizyczną i dietę. Uprawiając sport nie możesz się głodzić i pozbawiać organizmu cennych składników. To bowiem najprostsza droga do zasłabnięcia, omdleń i wyrządzenia szkód w swoim organizmie. Jeśli nie wiesz, jak zrobić to bezpiecznie, zgłoś się do dietetyka który pomoże Ci ułożyć plan działania.

Podsumowanie

Niezastąpione w terapii oczyszczającej są zatem owoce i warzywa, pełne ziarna zboża, orzechy, nasiona oraz woda. Konieczne jest tu stosowanie podejścia holistycznego. Oznacza to, że należy się skupić zarówno na diecie, jak i aktywności fizycznej oraz na regeneracji organizmu, czyli na przykład na zapewnieniu sobie dostatecznej ilości snu. Niezwykle ważna jest też profilaktyka – opieranie diety na naturalnych, nieprzetworzonych produktach, wolnych od zanieczyszczeń. Jedynie takie podejście umożliwia zachowanie zdrowia oraz dobrego samopoczucia.

Pamiętaj, że do oczyszczania organizmu warto się wcześniej przygotować. Powinno ono być dobrze przemyślane, aby nie wyrządzić sobie krzywdy i właściwie zadbać w tym czasie o swój organizm. Staraj się więc zastosować do wyżej wymienionych wskazówek, unikaj głodówek, „cudownych” preparatów i pamiętaj, aby nie robić nic na siłę. W końcu oczyszczanie organizmu ma Ci pomóc w odzyskaniu energii i dobrego samopoczucia na wiosnę, a nie ich utracie.

Bibliografia

1. Carotte E.R., Vella A.M., Lim M.S.Ch., Predictors of „Liking”. Three Types of Health and Fitness-Related Content on Social Media: A Cross-Sectional Study, „Journal of Medical Internet Research”, 21 sierpnia 2015.
2. Cline J.C., Nutritional aspects of detoxification in clinical practice, „Alternative Therapies in Health and Medicine” 2015, t. 21, nr 3, str. 54–62.
3. Lipecki J., Libik A., Niektóre składniki warzyw i owoców o wysokiej wartości biologicznej, „Folia Horticulturae. Suplement” 2003, nr 1, str. 16–22.
4. Troszyńska A., Honke J., Kozłowska H., Naturalne substancje nieodżywcze (NSN) pochodzenia roślinnego jako składniki żywności funkcjonalnej, „Postępy Fitoterapii” 2000, nr 2, str. 17–22.
5. Kim M.J., Hwang J.H., Ko H.J., Na H.B., Kim J.H., Lemon detox diet reduced body fat, insulin resistance, and serum hs-CRP level without hematological changes in overweight Korean women, „Nutrition Research”2015, t. 35, nr 5. str. 409–420.
6. Kozłowska L., Rola błonnika pokarmowego w utrzymywaniu prawidłowej pracy jelit, „Żywność dla zdrowia” 2010, nr 13, str. 23–27.
7. Kunachowicz H., Wojtasik A., Błonnik pokarmowy (włókno roślinne) [w]: Jarosz M. (red.), Normy żywienia dla populacji polskiej – nowelizacja, Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2012, str. 75–84.
8. Bienkiewicz M., Bator E., Bronkowska M., Błonnik pokarmowy i jego znaczenie w profilaktyce zdrowotnej, „Problemy Higieny i Epidemiologii” 2015, nr 96 (1), str. 57–63.
9. Filipiak-Florkiewicz A., Florkiewicz A., Dereń K., Zawartość składników bioaktywnych w wybranych przetworach zbożowych, „Bromatologia i Chemia Toksykologiczna” 2016, t. XLIX, nr 2, str. 194–202.
10. Gwóźdź E., Gębczyński P., Prozdrowotne właściwości owoców warzywa i ich przetworów, „Postępy Fitoterapii” 2015, nr 4, str. 268–271.
11. Kluszczyńska D., Sowińska W., Wpływ procesów technologicznych na zawartość substancji bioaktywnych w owocach borówki czernicy, „ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość” 2014, nr 4 (95), str. 30–42.
12. Czapski J., Górecka D., Żywność prozdrowotna – składniki i technologia, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Poznań 2014, str. 48–65, 195–208.
13. Jeszka M., Flaczyk E., Kobus-Cisowska J., Dziedzic K., Związki fenolowe – charakterystyka i znaczenie w technologii żywności, „Nauka. Przyroda. Technologie” 2010, t. 4, z. 2, str. 1–12.
14. Koszowska A., Dittfeld A., Puzoń-Brończyk A., Nowak J., Zubelewicz-Szkodzińska B., Polifenole w profilaktyce chorób cywilizacyjnych, „Postępy Fitoterapii” 2013, nr 4, str. 263–266.
15. Kraszewska O., Nynca A., Kamińska B., Ciereszko R., I. Występowanie, metabolizm i znaczenie biologiczne u samic, „Postępy Biologii Komórki” 2007, t. 34, nr 1, str. 189–205.
16. Majewska M., Czeczot H., Flawonoidy w profilaktyce i terapii, „Terapia i Leki” 2009, t. 65, nr 5, str. 369–377.