Ocet jabłkowy: właściwości, zastosowanie i na co pomaga?

Co to jest i jak powstaje ocet jabłkowy?

Ocet jabłkowy to odmiana octu powstała w procesie naturalnej fermentacji jabłek. Lekko mętny, o bursztynowej barwie, charakteryzuje się kwaśnym octowym smakiem i zapachem jabłek. Matką octową potocznie nazywa się substancję odpowiedzialną za mętność octu, a składa się z celulozy i bakterii kwasu octowego.

Jak powstaje ocet jabłkowy?

Do rozdrobnionych jabłek dodaje się drożdży, a następnie wszystko zalewa wodą przy stałym dostępie tlenu. Drożdże przekształcają cukier z owoców w alkohol, który następnie jest fermentowany przez bakterie fermentacji octowej z rodziny Acetobacter do postaci kwasu octowego. Stanowi on główny składnik octu jabłkowego, w którym występują również nieduże ilości kwasu mlekowego i cytrynowego.

Krótka historia

Ocet jabłkowy to produkt, który fermentowano już w starożytnym Egipcie, Babilonie, Grecji i Rzymie. W połączeniu z miodem miał łagodzić kaszel, infekcje i choroby skóry. Miał pobudzać krążenie, oczyszczać krew, wątrobę i węzły chłonne. Nawet Kleopatra piła ocet jabłkowy rozcieńczony wodą, a wiele lat później rolnicy ze stanu Vermont, znani z żywotności i tężyzny.

Nasze prababcie płukały octowym roztworem gardła i okładały nim skręcone stawy. I choć wiele mądrości z medycyny ludowej nie zostało zweryfikowanej, naukowcy i dietetycy potwierdzają wiele leczniczych właściwości tego specyfiku.

Ocet jabłkowy: właściwości lecznicze

Ocet jabłkowy to produkt, który jest źródłem wielu kwasów organicznych. Jest również bogatym źródłem cennych pektyn. Zawiera też polifenolea także żywe kultury bakterii i drożdże. W mniejszej ilości występują w nim witaminy (A, E, K, B1, B2 i B12) i pierwiastki: potas, wapń, magnez, chlor, sód.

Poszczególne składniki octu jabłkowego wykazują wiele korzystnych dla naszego organizmu właściwości:

• kwas octowy ma działanie antybakteryjne i antyseptyczne oraz sprzyja obniżeniu poziomu cukru i „złego” cholesterolu we krwi,
• kwas chlorogenowy wspomaga hamowanie utleniania cholesterolu LDL, co może zmniejszać ryzyko miażdżycy,
• pektyny wpływają pozytywnie na trawienie i stan naczyń krwionośnych oraz wspomagają oczyszczanie organizmu z metali ciężkich,
• kwas jabłkowy ma działanie antyoksydacyjne, a więc przeciwdziała wolnym rodnikom, przyspieszającym procesy starzenia,
• również działanie przeciwutleniające wykazuje beta-karoten, który również dodatkowo korzystnie wpływa na wzrok i wzmacnia odporność,
• potas pomaga regulować ciśnienie i perystaltykę jelit. Wpływa też pozytywnie na układ nerwowy. Niedobór tego pierwiastka może powodować osłabienie odporności organizmu, psucie zębów i cery, bezsenność i bóle w stawach.

Ocet z jabłek poleca się w diecie osób cierpiących na zaburzenia gospodarki węglowodanowej, które muszę kontrolować poziom cukru we krwi (w tym cukrzycę i insulinooporność, ze względu na hipoglikemiczne działanie octu, a dokładniej kwasu octowego).

Ocet jabłkowy w bezpieczny sposób można stosować zewnętrznie – w formie płukanek i okładów, wykorzystując jego właściwości antybakteryjne i przeciwgrzybiczne, co ma zapobiegać rozmaitym infekcjom. Przypomnijmy, że prawidłowa flora bakteryjna zmniejsza ryzyko depresji i gwarantuje lepsze trawienie.

Ocet jabłkowy na odchudzanie

Ocet jabłkowy może być stosowany w dietach odchudzających ze względu na kilka procesów, które wywołuje w organizmie. Sam kwas octowy na przykład może spowalniać wchłanianie cukru z pożywienia do krwi, jak i rozkład skrobi do cukrów prostych, zmniejsza glikemię poposiłkową i zwiększa wrażliwość komórek na insulinę. Kwas chlorogenowy zawarty w occie jabłkowym ułatwia przetwarzanie produktów przemiany tłuszczów.

Kluczowe jednak dla redukcji masy ciała są obecne w occie pektyny, które stanowią błonnik rozpuszczalny i angażują enzymy trawienne. wydłużają uczucie sytości po posiłku, co bezpośrednio wspomaga odchudzanie. Dzięki octowi energia z pożywienia uwalnia się dłużej i bardziej równomiernie, a to opóźnia pobudzenie ośrodka głodu.

Ponieważ ocet jabłkowy odwadnia, pamiętajmy, że w przypadku regularnego stosowania diety octowej, musimy zadbać o zwiększenie podaży płynów do min. 2l wody dziennie.

Czytaj też: Jak wyrobić sobie nawyk picia wody?

Zastosowanie octu jabłkowego

Stosując ocet doustnie pamiętajmy, aby zawsze rozcieńczać go z wodą. Roztwór zawierający 1-2 łyżki octu pity na czczo może zapobiegać zaparciom i wspiera funkcjonowanie układu pokarmowego. Ocet jabłkowy może pomóc złagodzić zgagę lub skutki refluksu, jako że te dolegliwości wynikają często ze zbyt zasadowego środowiska w żołądku.

Najbardziej powszechnym wykorzystaniem antybakteryjnych właściwości octu jabłkowego jest konserwowanie nim żywności. W naturalny sposób chroni produkty przed zepsuciem, o czym pisaliśmy w artykule o domowej konserwacji owoców.

Aby ustrzec się przed chorobotwórczymi drobnoustrojami, które mogą bytować na świeżych owocach i warzywach, możesz je przed spożyciem opłukać w roztworze kwasu octowego. W gospodarstwie domowym, a szczególnie w kuchni ma on zresztą szersze zastosowanie – używa się go też do odkażania lub odkamieniania narzędzi i powierzchni.

Ze względu na dietetyczne właściwości używa się tej niskokalorycznej przyprawy często w zastępstwie majonezu. Stanowić może bazę do dressingów, past i sosów lub dodatek do sałatek i koktajli. Doskonale sprawdza się przy marynowaniu mięsa, warzyw lub grzybów.

Ocet jabłkowy w kosmetyce

W kosmetologii wykorzystuje się właściwości antybakteryjne octu jabłkowego. Rozcieńczony może być stosowany jako naturalny dezodorant lub tonik do twarzy.

Używa się go do płukania włosów, co ma zapobiec ich wypadaniu i pomóc w usunięciu resztek mydła. Ma on zapobiec również przetłuszczaniu włosów i zapewnić dłuższą świeżość i połysk. Należy jednak pamiętać, aby nie przesadzić z ilością i stężeniem, żeby nie wysuszyć zanadto skóry głowy.

Nasze babcie przy pomocy octu jabłkowego dbały o jędrność cery i rozprawiały się ze zmarszczkami, robiąc okłady z roztworu. Może też pomagać pozbyć się nieprzyjemnego zapachu z ust i niekomfortowego posmaku. Szklanka wody z łyżką octu i miodu po posiłku to przepis na zneutralizowanie przykrych woni.

Jaki ocet najlepszy?

Jakość octu jabłkowego ma ogromne znaczenie dla jego skuteczności. Największy potencjał leczniczy ma ocet w pełni naturalny, a więc taki, którego proces fermentacji nie był sztucznie przyspieszany. Proces taki może potrwać nawet kilkanaście tygodni.

Nawet po zabutelkowaniu odbywają się pewne procesy fermentacyjne octu, który nie został poddany pasteryzacji. Nie należy go także filtrować. Dojrzały ocet powinien być mętny – zawiera wtedy żywe kolonie bakteryjne.

Najwięcej składników odżywczych jest w occie wytworzonym na bazie całych jabłek, nie tylko ich fragmentów.

Kiedy kupujesz zatem ocet w sklepie, wybierz ten naturalny, a więc mętny, niefiltrowany, niepasteryzowany i najlepiej zamknięty w butelce z ciemnego szkła. Możesz też przyrządzić go samodzielnie w domu starym, babcinym sposobem.

Przepis na ocet jabłkowy

Znając właściwości zdrowotne i zastosowanie octu jabłkowego w kuchni i kosmetyce, warto mieć go zawsze pod ręką, robiąc własny ocet jabłkowy, korzystając z przepisu naszych babć. Przepis jest niezwykle prosty, ale wymaga cierpliwości.

Do jego zrobienia będą potrzebne jabłka bez oprysków, najlepiej kupione na targu albo u znajomego sadownika. Najwięcej bakterii i drożdży potrzebnych do zrobienia dobrego octu jabłkowego znajduje się właśnie na niepryskanych skórkach jabłek. To ważna wskazówka, którą warto zapamiętać.

Do przygotowania octu jabłkowego będziesz potrzebować:

• 1 kg jabłek
• 1,5L przegotowanej wody
• 1- 4 łyżki cukru
• słoik
• bawełniana szmatka albo ręcznik papierowy
• gumka recepturka

Przepis na ocet jabłkowy (przepis babci). Przygotowanie:

1. Jabłka podziel na 4 równe części. Usuń gniazda nasienne.
2. Pokrój owoce na cieniutkie plasterki. Jeśli masz malakser, użyj go, będzie o wiele szybciej.
3. Do czystego słoja włóż pokrojone jabłka i zalej je przegotowaną, posłodzoną i ostudzoną wodą. Jeśli Twoje jabłka są słodkie, dodaj 1 łyżkę na 1L wody, jeśli jabłka okażą się być kwaśne, użyj 3−4 łyżki na 1L.
4. Słój przykryj bawełnianą szmatką albo kawałkiem ręcznika papierowego i załóż gumkę recepturkę.
5. Słoik postaw w suchym, ciepłym miejscu, ale nie nasłonecznionym.
6. Uzbroi się w cierpliwość (2-3 tygodnie), gdyż teraz rozpoczyna się fermentacja alkoholowa, która będzie powodować wypływanie jabłek na wierzch. Aby uniknąć powstania pleśni, mieszkaj codziennie jabłka w słoiku. Jeśli po 2-3 dniach pojawi się piana wiedz, że tworzenie octu jabłkowego idzie Tobie znakomicie!
7. Gdy piana zniknie, a jabłka przestaną wypływać na wierzch, przecedź płyn (zaczątek octu) przez sito i pozbądź się jabłek. Do umytego słoika wlej zaczątek octu, nałóż nowy ręcznik albo szmatkę i załóż recepturkę. Ustaw słoik w ciemnym i suchym miejscu.
8. Gdy miną 4 tygodnie, zajrzyj do octu. Jeśli powstała zawiesina, nie wyrzucaj jej – to tak zwana matka octowa, czyli zbiór dobrych bakterii, możesz ją wykorzystać do produkcji kolejnego octu jabłkowego.
9. Jeśli płyn pachnie octem znaczy, że produkcja się zakończyła – wyjmij matkę octową, a pozostały płyn rozlej do ciemnych butelek, najlepiej brązowych. Przelewany ocet powinien być klarowny.
10. Przelany ocet przechowuj w suchych i ciemnych miejscach, a korzystaj z niego – jeśli możesz – codziennie.

Ocet jabłkowy: przeciwwskazania

Ze stosowania płynnego octu jabłkowego powinny zrezygnować osoby z wrażliwym żołądkiem lub schorzeniami wątroby. Ostrożność należy zachować również w przypadku przyjmowania leków obniżających poziom glukozy we krwi. Generalnie octu jabłkowego nie powinno się spożywać bezpośrednio w większych ilościach, aby nie podrażnić błony śluzowej.

Czysty ocet może uszkadzać szkliwo zębów ze względu na kwaśny odczyn.