Żurawina suszona: właściwości odżywcze i zdrowotne

Żurawina jest owocem charakterystycznym dla chłodniejszych, północnych terenów Europy i Ameryki Północnej. Naturalnie rośnie na piaszczystych kwaśnych glebach w formie zimozielonej krzewinki. Naszym rodzimym gatunkiem jest żurawina błotna. W hodowli i przemyśle zaś wykorzystuje się głównie żurawinę wielkoowocową, pochodzącą z Ameryki.

Zbiory żurawiny odbywają się od października do grudnia. Jest to więc iście zimowy owoc. Do tego wspomaga układ odpornościowy – a zimą szczególnie narażeni jesteśmy na przemarznięte, cieknące nosy. Warto zwrócić uwagę również na witaminy zawarte w żurawinie. Na szczęście można ją suszyć lub mrozić i cieszyć się nią cały rok. W wersji suszonej jest w naszym kraju najpopularniejsza – a w takiej formie pozwala na dostarczenie ogromnej ilości wartości odżywczych w małej objętości. Suszone owoce to takie małe, skondensowane bomby zdrowotne.

Właściwości i wartości odżywcze żurawiny

Jakie właściwości suszonej żurawiny zasługują na uwagę? Suszona żurawina ma niską zawartość tłuszczu, za to stanowi cenne źródło błonnika. Dostarcza sporych ilości witaminy E i jest niezwykle bogata w witaminę C, a także składniki mineralne, miedź i mangan.

Wartości odżywcze żurawiny suszonej [1]

Żurawina jest również pełna niżej wymienionych antyoksydantów [2].

• Kwercetyna – żurawina to jedno z głównych jej źródeł, a to właśnie kwercetynę uważa się za najsilniejszy antyoksydant.
• Mirycetyna – w żurawinie występuje w największej ilości spośród polifenoli.
• Peonidyna – wraż z cyjanidyną odpowiada za intensywnie czerwony kolor owoców żurawiny i niektóre właściwości zdrowotne. Żurawina stanowi jej najbogatsze źródło.
• Kwas ursolowy – wykazuje liczne działania zdrowotne (np. przeciwzapalne).
• Proantocyjanidyny typu A – są to taniny, które przeciwdziałają infekcjom układu moczowego.

Właściwości zdrowotne żurawiny

Żurawina, od dawna obecna w medycynie ludowej, swoje właściwości zdrowotne zawdzięcza przede wszystkim zawartości proantocyjanidyn typu A (tzw. skondensowanych tanin). Ich działanie pomocne jest w leczeniu następujących schorzeń.

Infekcje dróg moczowych

Żurawina jest najbardziej znana z leczniczych właściwości w przypadku stanów zapalnych dróg moczowych. Najczęstszą przyczyną tego schorzenia jest infekcja bakteriami Escherichia coli. Proantocyjanidyny typu A chronią układ moczowy przed przyczepianiem się bakterii do ścianek cewki moczowej i pęcherza, co czyni żurawinę środkiem prewencyjnym przeciwko zapaleniom dróg moczowych [3]. W tym kontekście działanie żurawiny jest bardzo cenione.

Choroby żołądka wywołane przez bakterię Helicobacter pylori

Żurawina ma również zastosowanie w leczeniu zakażeń bakterią Helicobacter pylori. Bakteria ta stanowi główny powód rozwoju nowotworu żołądka, zapalenia żołądka i wrzodów żołądka. Żurawina powstrzymuje wzrost Helicobacter pylori, co pozwala skutecznie z nimi walczyć  [4]. Spożywanie żurawiny w czasie antybiotykoterapii przeciwko tej bakterii może przynieść lepszy skutek – szczególnie u kobiet.

Choroby układu krwionośnego

Oprócz dobroczynnych przeciwbakteryjnych proantocyjanidyn typu A żurawina zawiera również antocyjanidyny i kwercetynę, które razem chronią przed chorobami układu krwionośnego. Sok lub ekstrakt z tego owocu wykazał w badaniach następujące działanie na układ krwionośny [5]:

• podnosi poziom cholesterolu HDL („dobrego” cholesterolu),
• obniża poziom „złego” cholesterolu LDL u cukrzyków,
• chroni cholesterol LDL przed utlenianiem,
• zmniejsza sztywność naczyń krwionośnych wśród ludzi z chorobami serca,
• obniża ciśnienie krwi,
• zmniejsza poziom homocysteiny we krwi, obniżając ryzyko stanów zapalnych naczyń krwionośnych.

Znaczenie żurawiny w czasie ciąży

Przyszłe mamy – dociekając, co będzie najlepsze dla dziecka w ich łonie – natrafiają na najróżniejsze wiadomości. Należy do nich informacja o szkodliwości żurawiny w okresie ciąży, a nawet o zagrożeniu poronieniem. Jest to jednak nieprawda [6]. Żurawinę często wręcz poleca się kobietom ciężarnym – które już poprzez sam fakt odmiennego stanu są bardziej narażone na infekcje układu moczowego.

W ciąży natomiast powinno się unikać przyjmowania antybiotyków, jeśli nie jest to konieczne – można więc profilaktycznie zabezpieczać się przed zapaleniem pęcherza, stosując żurawinę. Warto jednak skonsultować to z lekarzem, gdyż działanie żurawiny przejawia się m.in. interakcjami z warfaryną (lekiem zmniejszającym krzepliwość krwi, co może być przeciwwskazaniem szczególnie dla kobiet narażonych na krwawienia). Ze względu na zawartość kwasu szczawiowego uważać powinny także osoby z kamieniami nerkowymi szczawianowymi.

Żurawina a zdrowie – co sprawia, że jest ona tak wartościowa?

Żurawina – ze względu na swoje właściwości i liczne unikalne związki roślinne o działaniu zdrowotnym – prawdopodobnie należy do najzdrowszych owoców. Jej właściwości lecznicze mogą robić wrażenie. Jako jeden z nielicznych owoców występuje w suplementach, a sok z niej ma potwierdzone działanie zdrowotne. Żurawina to wyjątkowy pokarm, dlatego warto ją włączyć do swojej diety.

Bibliografia:

1. Dane wg Niemieckiej Bazy Danych Składników Odżywczych (Bundeslebensmittelschlüssel).

2. Pappas E., Schaich K.M., Phytochemicals of cranberry products: characterization, potential health effects and processing stability, „Critical Reviews in Food Science and Nutrition” 2009, nr 49 (9), str. 741–781.

3. Gupta K., Chou M.Y., Howell A., Wobbe C., Grandy R., Stapleton A.E., Cranberry products inhibit adherence of p-fimbriated Escherichia coli to primaty cultured bladder and waginal epithelial cells, „Journal of Urology” 2007, nr 177 (6), str. 2357–2360.

4. Matsushima M., Suzuki T., Masui A., Kasai K., Kouchi T., Takagi A., Shirai T., Mine T.., Growth inhibitory action of cranberry on Helicobacter pylori, „Journal of Gastroenterology and Hepatology” 2008, nr 23 (supl. 2), str. 175–180.

5. McKay D.L., Blumberg J.B., Cranberries (Vaccinium macrocarpon) and cardiovascular disease risk factors, „Nutrition Reviews” 2007, nr 65 (11), str. 490–502.

6. Heitmann K., Nordeng H., Holst L., Pregnancy outcome after use of cranberry in pregnancy – the Norwegian mother and child cohort study, „BMC Complementary and Alternatove Medicine” 2013, nr 13, str. 345.