Kurkuma: co to za przyprawa?
Kurkuma jest znaną i popularną przyprawą pozyskiwaną z rośliny o nazwie ostryż długi (łac. Curcuma longa) z rodziny imbirowatych. Inne, bardziej potoczne jej nazwy to ostryż domowy, szafranica, szafran indyjski, żółcień, żółty imbir. W kuchni wykorzystujemy zwykle zmieloną łodygę lub kłącze, które stanowi także surowiec leczniczy. Ma ono żółtawo-brązowy kolor, we wnętrzu jest jaskrawo pomarańczowy.
Kurkuma pochodzi z Indii, które nadal przodują w produkcji tej rośliny. Już 600 lat p. n. e. stosowano tę przyprawę do barwienia produktów w kuchni, a w 700 r n.e. stała się popularna także w Chinach. Podbiwszy Azję weszła do kanonu orientalnych smaków, nadając potrawom nie tylko charakterystyczny aromat, ale i piękną złota barwę.
Także w medycynie chińskiej i indyjskiej (w ajurwedzie) doceniono niezwykłe właściwości kurkumy, od wieków łagodząc nią bóle menstruacyjne i okładając nią rany.
Kurkuma: właściwości lecznicze i zdrowotne
Kurkuma zawiera wapń, żelazo, magnez, potas, fosfor, sód oraz cynk. W korzeniu występują biologicznie czynne związki odpowiedzialne za zapach kurkumy i tworzące olejek eteryczny. To ar-turmeron, α-turmeron, β-turmeron, β-caryophyllen, eucaliptol i α-phellanderen.
Cennym i wyjątkowym składnikiem kurkumy jest polifenol o nazwie kurkumina. Ten związek organiczny stanowi zaledwie kilka procent kurkumy i słabo się wchłania z przewodu pokarmowego. Wchłanianie kurkuminy znacznie poprawia towarzystwo piperyny zawartej w pieprzu. Z tego względu owoce czarnego pieprzu często występują w niektórych suplementach z kurkumy. Kurkuminie przypisuje się działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne, co obecnie jest badane pod kątem profilaktyki i leczenia nowotworów.
#1 Działanie zapobiegającej nowotworom
Kurkumina może hamować ekspresję genów odpowiedzialnych za tworzenie białek, które powodują stany zapalne, a w rezultacie mogą przyczyniać się do wystąpienia nowotworów, a także miażdżycy i otyłości. Kurkuma hamuje angiogenezę czyli tworzenie naczyń krwionośnych w komórkach nowotworowych, co zapobiega ich wzrostowi. Kurkumina neutralizuje też reaktywne formy tlenu, mogące zaburzać prawidłowe działanie komórek. Mamy więc zatem działanie przeciwzapalne oraz antyoksydacyjne.
#2 Zdrowotny wpływ na organizm
Zawarty w kurkumie tumeron może pobudzać namnażanie i różnicowanie komórek nerwowych. Kurkuma może też wspomagać terapię zaburzeń osobowości czy depresji.
Kurkuma wchodzi w skład preparatów stosowanych w zaburzeniach trawienia oraz dysfunkcji trzustki. Może bowiem działać żółciopędnie, przeciwbakteryjne (np. na H. pylori, która odpowiada za wrzody żołądka) i rozkurczająco. Kurkuma pomaga pobudzać wydzielanie gastryny, sekretyny i enzymów trzustkowych. Kurkuma może też działać ochronnie na wątrobę.
Kurkumina może obniżać poziom cukru i cholesterolu we krwi, co w efekcie może wspomagać profilaktykę chorób układu krwionośnego.
#3 Działanie przeciw wirusom
Kurkuma może hamować namnażanie się wirusów, np. alfawirusów, powodujących wenezuelskie końskie zapalenie opon mózgowych. Kurkumina może także wspomagać walkę z wirusem SARS-CoV 2. Hamuje bowiem „burzę cytokin” i stymuluje układ odpornościowy, może hamować obrzęk płuc i ich włóknienie. Według badań może być pomocna w zapobieganiu i leczeniu COVID – 19.
Kurkuma: właściwości odchudzające
Przyprawa w naturalny sposób wspomaga przemiany metaboliczne i funkcjonowanie układu trawiennego, dlatego długotrwałe, regularne przyjmowanie kurkumy, najlepiej z pieprzem, może zapobiegać nadmiernemu przyrostowi tkanki tłuszczowej. Ponieważ może też obniżać stężenie glukozy i hemoglobiny glikowanej we krwi Warto też wspomnieć, że dodawana do dań jako przyprawa, nie wpływa znacząco na ich kaloryczność.
Jak stosować kurkumę?
Zastosowanie w kuchni
Jak już wspominaliśmy kurkuma lepiej przyswajana jest z pieprzem, ale także tłuszczem kokosowym. Jej biodostępność w przeciwieństwie do wielu innych produktów, zwiększa podgrzanie. Kurkuma w postaci wysuszonego i zmielonego na proszek korzenia jest aromatyczną przyprawą dostępną samodzielnie oraz w mieszankach charakterystycznych dla kuchni orientalnej, szczególnie Indii. Przyprawa curry, garam masala czy sos Worcestershire nie obejdą się bez słonecznego proszku.
Kurkuma stanowi ciekawy dodatek do duszonych warzyw, zup i ryżu, marynat, rosołu, potraw z drobiu, ryb i owoców morza. Można stosować ją zamiennie z szafranem. Nie tylko ze względu na kolor, kurkuma świetnie komponuje się z pomarańczą i marchwią.
Należy pamiętać o tym, że kurkuma barwi skórę i ubrania, więc przygotowując świeżą kurkumę powinniśmy uważać, żeby się nie pobrudzić. Te barwiące właściwości tez są wykorzystywane w kuchni oraz przemyśle – E100 na etykiecie to właśnie kurkuma!
Jak przechowywać kurkumę? Nieobrane kłącza kurkumy powinniśmy przechowywać szczelnie owinięte w lodówce do trzech tygodni. Sproszkowaną trzymajmy w dobrze zamkniętym słoiku.
Zastosowanie w kosmetyce
Kurkuma regularnie przyjmowana w diecie może korzystnie wpłynąć na wygląd skóry. Kosmetyki z kurkumą wspomagają leczenie trądziku i łuszczycy. Składniki kurkumy mogą opóźniać starzenie się skóry. Zanim jednak sporządzimy sobie domowa maseczkę z kurkumy i nałożymy ją na twarz, pamiętajmy, że roślina silnie barwi skórę na pomarańczowo.
Tę właściwość wykorzystuje się do barwienia kosmetyków związanych z makijażem, takich jak szminki czy podkłady pod makijaż. Dodaje się ich też do płukanek do włosów. Olejki pozyskiwane z kurkumy są składnikiem perfum.
Kurkuma: przeciwwskazania do spożywania
Kurkuma jest nietoksyczna. Przyjmowana w dużych dawkach może wchodzić w interakcje z lekami przeciwzakrzepowymi. Kobiety w ciąży nie powinny przyjmować zbyt dużych ilości tej przyprawy, ponieważ może wywoływać skurcze macicy. Przeciwwskazana jest też przy występowaniu kamieni żółciowych.
Przy zachowaniu zdrowego rozsądku będziemy czerpać z kurkumy samo zdrowie!
Komentarze:
Brak komentarzy