Kasza jaglana: wartości odżywcze i właściwości. Czy płatki jaglane zawierają gluten?

Czym jest kasza? Kasza to rozdrobnione albo całe ziarna zbóż, które są oczyszczone i częściowo pozbawione okrywy owocowo-nasiennej [1]. Jednym z surowców służących do wytwarzania kasz są ziarna prosa (najstarsze zboże uprawiane przez człowieka [2]), z których produkuje się kaszę jaglaną. Kasza jaglana – inaczej zwana też jagłami – zaliczana jest do kasz gruboziarnistych [2]. Charakteryzuje ją żółte zabarwienie.

Kasza jaglana: wartości odżywcze

Podstawowym składnikiem kaszy jaglanej są węglowodany, które stanowią 71,6 g na 100 g produktu. Ma ona niewiele błonnika – jedynie 3,2 g na 100 g – zatem uważana jest za produkt lekkostrawny. Zawiera niedużo tłuszczu, a mimo to ma wysoką wartość odżywczą. Białko prosa jest bogate także w cenne aminokwasy: metioninę, leucynę i izoleucynę [2]. Kasza jaglana zawiera takie składniki mineralne jak: fosfor, żelazo, cynk, miedź oraz mangan, a także witaminę B1. Stanowi źródło białka, węglowodanów, magnezu i witaminy B2 [3]. Zawiera także krzem, wpływający pozytywnie na stan skóry, włosów i paznokci [2].

Tabela 1. Wartość odżywcza kaszy jaglanej [3]

Dzięki swoim wartościom odżywczym oraz walorom smakowym jagły są poddawane różnym procesom w celu wytworzenia z nich jak najwięcej wartościowych produktów. Jednym z takich procesów jest ekspandowanie – i jagły poddane właśnie takiej obróbce są używane w naszych mieszankach. Ekspandowanie pozwala na to, że są one od razu gotowe do spożycia [4]. Idealnie pasują jako dodatek do musli! W tej formie zachowują bogactwo fosforu, miedzi i witaminy B1. Stanowią także źródło magnezu, żelaza, cynku oraz witaminy B2 [5]. Zatem zarówno w formie kaszy, jak i w postaci ekspandowanej stanowią wartościowy dodatek do potraw.

Tabela 2. Wartość odżywcza jagieł ekspandowanych [5]

Kasza jaglana: właściwości zdrowotne

Kasza jaglana uważana jest za jeden z najzdrowszych produktów zbożowych. Zaleca się ją osobom z dolegliwościami przewodu pokarmowego. Idealnie sprawdzi się również jako składnik diety lekkostrawnej. Lecytyna zawarta w kaszy jaglanej może powodować obniżenie poziomu cholesterolu we krwi, a także wpływać na pamięć i koncentrację. Co więcej, badania wykazały, że spożycie kaszy jaglanej powoduje obniżenie poziomu insuliny i glukozy we krwi [2]. To jednak nie koniec jej cennych właściwości! Proso ma działanie moczopędne i wspiera funkcjonowanie żołądka. Hamuje rozwój bakterii w jamie ustnej, co powoduje odświeżenie oddechu. Produkty wytwarzane z ziarna prosa powinny być spożywane przez osoby chore na cukrzycę, a także przy niestrawnościach, biegunkach i wymiotach [6].

Kasza jaglana a odchudzanie

W codziennym jadłospisie ważne jest spożywanie węglowodanów złożonych. Są one trawione wolniej, co powoduje utrzymanie stabilnego poziomu glukozy we krwi. Ponadto ich spożycie – w odróżnieniu od węglowodanów prostych – nie będzie powodować nagłego „skoku” energii, a po tym gwałtownego spadku poziomu glukozy we krwi. Produkty zbożowe stanowią podstawowe źródło węglowodanów złożonych, dlatego kasza jaglana może być spożywana bez obaw o zyskanie dodatkowych kilogramów. Ponadto zawiera błonnik, którego spożycie hamuje odczucie głodu i pobudza ruchy perystaltyczne jelit.

Kasza jaglana a gluten

Czy osoby chore na celiakię mogą bez obaw spożywać proso i jego produkty, takie jak jagły ekspandowane, płatki czy kasze? Odpowiedź brzmi: TAK. Wartościową cechą kaszy jaglanej jest to, że nie posiada białek glutenowych [6]. Białko prosa składa się bowiem w głównej mierze z gluteiny, a nie – jak pozostałe zboża – z prolaminy, która jako frakcja glutenu powoduje reakcje alergiczne u osób zmagających się z celiakią. Dlatego zarówno kasza jaglana, jak i inne produkty wytworzone z prosa mogą być bez obaw spożywane przez osoby nietolerujące glutenu [2].

 Bibliografia:

1. Czerwińska D., Charakterystyka żywieniowa kasz, I: Wartość odżywcza i zdrowotna kaszy gryczanej, „Przegląd Zbożowo-Młynarski” 2009, nr 10, str. 11–12.

2. Czerwińska D., Charakterystyka żywieniowa kasz, cz. II: Wartość odżywcza i zdrowotna kaszy jaglanej, „Przegląd Zbożowo-Młynarski” 2009, nr 11, str. 12–13.

3. Jurga R., Prawie wszystko o kaszach. „Przegląd Zbożowo-Młynarski” 2014, nr 3, str. 25–27.

4. Saleh A.S.M., Zhang Q., Chen J., Shen Q., Millet grains: nutritional quality, processing and potential health benefits, „Comprehensive Reviews in Food Science and Food Safety” 2013, t. 12, nr 3, str. 282–295.

5. Dane za: USDA Branded Food Products Database.

6. Przetaczek-Rożnowska I., Bubis E., Zboża bezglutenowe alternatywą dla osób chorych na celiakię, „Kosmos. Problemy Nauk Biologicznych” 2016, t. 65, nr 1, str. 127–140.