Ze względu na zdecydowanie malejącą popularność i nieciekawą reputację tradycyjnego, białego cukru na rynku pojawiło się wiele alternatywnych sposobów słodzenia żywności i napojów. Jedną z najjaśniejszych gwiazd stał się naturalny słodzik, jakim jest ksylitol. Co właściwie kryje się pod nazwą, która brzmi dość zagadkowo i mało naturalnie? Czy ksylitol jest bezpieczny i czy warto go używać? Już spieszymy z wyjaśnieniem!
Co to jest ksylitol?
Inaczej nazywany jest cukrem brzozowym, ponieważ pozyskiwany jest z kory brzozy (tzw. ksylitol fiński) lub z kukurydzy (odmiana chińska). W niewielkich ilościach występuje także w wielu owocach i warzywach. Pochodzi więc z naturalnych źródeł, niemniej, aby uzyskać postać białego proszku, który przypomina zwykły cukier musi przejść proces uwodornienia cukru.
I tu małe przypomnienie z lekcji chemii. W języku naukowym ksylitol określa się jako pięciowęglowy alkohol polihydroksylowy o słodkim smaku, czyli tak zwany cukrol – alkohol cukrowy. Nie jest to jednak taki rodzaj alkoholu, który prowadzi do nietrzeźwości czy uzależnia. Struktura alkoholu cukrowego pobudza po prostu receptory słodkiego smaku na języku.
Ksylitol a cukier: kalorie, indeks glikemiczny
Ksylitol jest niemal tak słodki jak cukier, ale ma aż o 40% mniej kalorii! Nie zawiera fruktozy, dzięki czemu nie zwiększa poziomu glukozy we krwi. Ma też bardzo niski indeks glikemiczny, dlatego z powodzeniem może być stosowany jako słodzik przez diabetyków czy przez osoby stosujące diety redukcyjne. Przypomnijmy: indeks glikemiczny (IG) określa szybkość wzrostu stężenia glukozy we krwi po spożyciu posiłku.
Dla porównania cukier stołowy cechuje się indeksem glikemicznym na poziomie około 70, podczas gdy w przypadku ksylitolu IG wynosi zaledwie 8!
Ksylitol: właściwości i zastosowanie
Ksylitol ma szerokie zastosowanie w branży spożywczej i w kulinariach. Ze względu na odporność na wysokie temperatury można nim zastąpić cukier w domowych wypiekach, poza drożdżowymi! W ich przypadku powoduje niestety, że zaczyn drożdżowy nie pracuje i ciasto nie wyrasta. Z powodzeniem możemy natomiast dodawać cukier brzozowy do ciast i ciasteczek na proszku do pieczenia, babeczek, musli, deserów, napojów, soków czy przetworów owocowo-warzywnych.
Cukier brzozowy znalazł także szerokie zastosowanie w produkcji past do zębów. Wiąże się to z historią jego wyizolowania i popularyzacji. Odkryto pod koniec XIX wieku, a rozpowszechnił się podczas II wojny światowej, kiedy to brak zwykłego cukru stworzył zapotrzebowanie na alternatywne substancje słodzące. W objętej blokadą handlową Finlandii na szeroką skalę zaczęto produkować i stosować cukier brzozowy.
Przeprowadzone po wojnie badania wykazały zdumiewająco dobry stan uzębienia Finów, co przełożyło się na studia nad wpływem ksylitolu na zdrowie jamy ustnej. Wykazały one, że ksylitol może pozytywnie wpływać na zdrowie zębów, przyczyniając się do zapobiegania próchnicy, ponieważ zwalcza bakterie o nazwie Streptococcus mutans, żywiące się glukozą. Zastąpienie zwykłego cukru ksylitolem powoduje, że mikroorganizmy tracą pożywienie, a tym samym szanse na przeżycie. Jest on więc częstym składnikiem m.in. gum do żucia.
Ksylitol działa jak prebiotyk i wspiera rozwój bakterii w jelitach i przewodzie pokarmowym, tak jak rozpuszczalny błonnik. Zwiększa również wchłanianie wapnia dostarczanego w diecie, a tym samym pozytywnie wpływa na mineralizację kości. Blokuje także rozwój grzybów zaliczanych do gatunku drożdżaków Candida albicans, które przyczyniają się do rozwoju kandydozy jamy ustnej.
Czy każdy może stosować ksylitol?
Jeśli poszukujesz zamiennika cukru to warto rozważyć wprowadzenie cukru brzozowego do swojej diety. Zdecydowana większość osób dobrze trawi ksylitol, jednak wprowadzając go do diety, należy obserwować sygnały ze strony swojego organizmu i stopniowo zwiększać dawki. Spożywany w zbyt dużych ilościach może powodować wzdęcia, gazy oraz biegunki. Brakuje jednoznacznych informacji o szkodliwości cukru brzozowego.
Osoby zmagające się z zespołem jelita drażliwego powinny unikać alkoholi cukrowych, a zatem także ksylitolu. Jeśli chcemy go wprowadzić do diety dziecka, należy to skonsultować z pediatrą.
Organizmy, które bardzo źle tolerują cukier brzozowy to… psy. Musimy zatem uważać, abyśmy przypadkiem nie podawali żywności zawierającej ten słodzik naszym pupilom. To bowiem, co stanowi jego podstawową zaletę dla organizmu człowieka, czyli powolne wchłanianie, jest ogromną wadą w przypadku psa. Organizm zwierzęcia myli cukier brzozowy z glukozą i zaczyna produkować duże ilości insuliny, co może prowadzić do hipoglikemii, czyli niskiego poziomu cukru we krwi. Cukier brzozowy u psów ma też szkodliwy wpływ na pracę wątroby. Trzymajmy więc ksylitol w miejscu, gdzie nasz pupil nie będzie miał do niego dostępu.
Ludziom całe szczęście ksylitol służy. Może doskonale zastąpić biały cukier w posiłkach i napojach, przynieść szereg korzyści, między innymi w walce z nadwagą i cukrzycą, a także przyczynić się do poprawy stanu zdrowia jamy ustnej. Zachęcamy więc do stopniowego, rozsądnego włączania go do codziennej diety.
Komentarze:
Brak komentarzy